Transport ponadgabarytowy, inaczej zwany ponadnormatywnym to przewóz ładunków, których rozmiar i masa nie pozwalają na poruszanie się po drogach krajowych czy międzynarodowych.
Ładunki ponadnormatywne
Ładunkiem ponadnormatywnym określa się ładunek, który długością przekracza 16.5 metra, szerokością przekracza 2.5 metra oraz jest wyższy niż 4 metry. Całkowita masa pojazdu przekracza 42 tony. Wśród ładunków ponadnormatywnych wyróżnić można:
- maszyny budowlane – elementy dźwigów, koparki,
- elementy infrastruktury drogowej – betonowe przęsła, łuki,
- maszyny rolnicze – ciągniki, kombajny,
- wyposażenie zakładów przemysłowych – maszyny produkcyjne, kotły,
- elementy elektrowni wiatrowych – turbiny, ramiona wiatraków.
Zezwolenie na przewóz ładunków ponadnormatywnych
Transport ponadnormatywny wymaga uzyskania odpowiedniego rodzaju pozwolenia na przejazdy. W przypadku braku posiadania zezwolenia, przewoźnik musi liczyć się z przykrymi konsekwencjami prawnymi. Zezwolenia można uzyskać w formie jednorazowej, lub terminowej. Jednorazowe pozwolenie umożliwia zrealizowanie jednego przejazdu z określonym ładunkiem. Pozwolenie terminowe uzyskuje się na tydzień, miesiąc czy rok.
Rodzaje zezwoleń
Zezwolenia na transport ponadgabarytowy można podzielić na 7 kategorii.
Kategoria I
Zezwolenie wydawane jest dla pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej. Nacisk osi nie może przekraczać wielkości przewidzianej dla konkretnej drogi. Licencja obowiązuje przez okres sześciu lub dwunastu miesięcy.
Kategoria II
Zezwolenie wydawane dla pojazdów o szerokości równej lub mniejszej 3.5 m, którego wysokość, nacisk osi oraz rzeczywista masa całkowita nie przekracza norm. Licencja dotyczy dróg publicznych i jest wydawana na dwanaście miesięcy.
Kategoria III
Zezwolenie wydawane jest dla pojazdów o szerokości równej lub mniejszej niż 3.2 m, wysokości mniejszej lub równej 4.3 m i długości mniejszej lub równej 15 m dla pojedynczego pojazdu oraz 23 m dla zespołu pojazdów. Licencja wydawana jest przez starostę na 1/6/12/24 miesiące.
Kategoria IV
Zezwolenie wydawane jest dla pojazdów o szerokości mniejszej lub równej 3.4 m i długości mniejszej lub równej 15 m dla pojedynczego pojazdu, mniejszej lub równej 23 m dla zespołu pojazdów, mniejszej lub równej 30 m dla zespołu pojazdów o skrętnych osiach. Zezwolenie wydaje GDDKiA na okres 1/2/6/12/14 miesięcy. Transport międzynarodowy wymaga uzyskania dodatkowo zezwolenia od Urzędu Celnego.
Kategoria V
Zezwolenie dla pojazdów o nacisku na oś mniejszym od dopuszczalnego dla danej drogi oraz rzeczywistej masie całkowitej do 60 ton. Pojazd nie może być większy niż 4.3 m na szerokość i długością określoną w kategorii IV dla poszczególnych typów pojazdu. Tak jak w poprzedniej kategorii przejazdy międzynarodowe wymagają zezwolenia z Urzędu Celnego.
Kategoria VI
Zezwolenie dla pojazdów o szerokości mniejszej lub równej 3.4 m dla drogi jednojezdniowej, mniejszej lub równej 4 m dla drogi dwujezdniowej klasy A, S, GP. Pojazd nie może przekraczać wysokości 4.3 metra i długości takiej jak w kategorii IV. Nacisk osi nie może przekraczać dopuszczalnego nacisku w stosunku do konkretnej drogi. Zezwolenie wydaje GDDKiA na 1/2//6/12/24 miesiące, a w przypadku transportu międzynarodowego konieczne jest uzyskanie zezwolenia od Urzędu Celnego.
Kategoria VII
Nacisk pojazdu nie może przekraczać wielkości dla określonych dróg. Licencja VII kategorii dotyczy pojazdów o wymiarach i rzeczywistej masie całkowitej przekraczającej wartości z kategorii I-VI. Licencja wydawana jest na 14 dni w przypadku jednokrotnego przejazdu oraz na 30 dni w przypadku wielokrotnych przejazdów. Tego typu zezwolenia wydaje GDDKiA lub Prezydent Miasta.